Eligiusz Tomkowiak

Notka biograficzna

Eligiusz Andrzej Tomkowiak (ur. 1958), historyk – regionalista, badacz, popularyzator dziejów swojego regionu oraz Powstania Wielkopolskiego 1918 – 1919 i jego tradycji, oraz historii II wojny światowej na terenie miast i gmin województwa wielkopolskiego. Kolekcjoner pamiątek historycznych. Działacz społeczny. Z jego inicjatywy powstało Towarzystwo Przyjaciół Gminy Dopiewo, którego był pierwszym jego prezesem. Od 2003 roku jest członkiem Zarządu Głównego Towarzystwa Przyjaciół Powstania Wielkopolskiego (TPPW) w Poznaniu. Od 2005 roku jest sekretarzem Redakcji słownika „Powstańcy wielkopolscy … Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918/1919” wydawanego przez Zarząd Główny TPPW. Jest autorem ponad 380 artykułów i współautorem 30 książek poświęconych historii regionu wielkopolskiego ze szczególnym uwzględnieniem Powstania Wielkopolskiego 1918 – 1919 i II wojny światowej, w tym: „Słownika Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945”, tomy II-IV; „Opalenickiego Słownika Biograficznego”, tom I, Opalenica 1993; „Słownika biograficznego powstańców wielkopolskich 1918-1919”, Poznań 2002; „Szpital Przemienienia Pańskiego 1823-2003, 180 lat działalności”, Poznań 2003; „Kontynuatorzy Powstańczych Tradycji”; „15 lat Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, Poznań 2004; 16 tomów słownika p.t. „Powstańcy wielkopolscy … Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918/1919”, Poznań 2005-2021; „Bukowianie w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919”, Buk-Poznań 2008; „Mieszkańcy gminy Dopiewo w Powstaniu Wielkopolskim w latach 1918-1919”, Poznań-Dopiewo 2009; „Trzeba było pójść … Powiat nowotomyski w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919”; „Historia i pamięć”, Nowy Tomyśl 2010; „Mieszkańcy gminy Dopiewo w Powstaniu Wielkopolskim w latach 1918-1919. Słownik biograficzny”, Poznań-Dopiewo 2010; „Niepodległościowe Tradycje Gminy Rakoniewice”, Rakoniewice 2010; „Pamięć i Przyszłość. Gmina Dopiewo w okresie II wojny światowej, Dopiewo 2014”.
Od wielu lat bierze udział w konferencjach naukowych, seminariach i sesjach, między innymi w Kościanie, Nowym Tomyślu, Koszalinie, Kołobrzegu, Zielonej Górze, Trzciance Lubuskiej, Katowicach, Poznaniu, Stęszewie, Buku, Lusowie i Dopiewie na których wygłosił ponad 100 referatów.
Czynnie uczestniczył w pracach przy powstaniu tablicy pamiątkowej poświęconej Powstańcom Wielkopolskim w Dopiewie, pomnika Powstańców Wielkopolskich w Więckowicach w gm. Dopiewo i tablicy pamiątkowej w Gołuskach w gm. Dopiewo, upamiętniającej więźniów i jeńców zmuszanych w czasie II wojny światowej przez Niemców do pracy przy budowie autostrady.
Jest autorem ścieżki edukacyjnej poświęconej Powstaniu Wielkopolskiemu 1918-1919 wokół pomnika w Więckowicach.
Uczestniczył w przygotowaniu nadania imienia Powstańców Wielkopolskich i sztandaru Zespołowi Szkolno-Przedszkolnemu w Więckowicach.
Wiedzę o swojej małej ojczyźnie, Ziemi Dopiewskiej oraz o Powstaniu Wielkopolskim 1918 – 1919 i II wojnie światowej upowszechnia również przez udostępnianie swojego zbioru pamiątek historycznych. Kolekcja ta była eksponowana na ponad 350 wystawach i pokazach w wielu miastach w Polsce, między innymi w: Poznaniu, Zielonej Górze, Stęszewie, Nowym Tomyślu, Trzciance Lubuskiej, Kościanie, Pleszewie, Katowicach, Szreniawie, Lisówkach, Buku, Luboniu, Więckowicach i Żaganiu.
W 20 rocznicę ogłoszenia stanu wojennego udostępnił część swoich zbiorów na wystawę zorganizowaną w Odwachu – „Stan wojenny – spojrzenie po 20 latach”. Później pamiątki te były wystawiane na różnych wystawach w muzeach województwa wielkopolskiego. Po zakończeniu wystaw przekazał kilka teczek z wydawnictwami, dokumentami i drukami ulotnymi związanymi z powstaniem Solidarności i stanem wojennym do zbiorów Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Poznaniu, wtedy mieszczącej się w Poznaniu przy ul. Młyńskiej. Występował w programach poświęconych rocznicom wybuchu Powstania Wielkopolskiego w Telewizji Polskiej Oddział w Poznaniu i Telewizji Trwam.
Od ponad 30 lat współpracuje ze szkołami na terenie województwa wielkopolskiego. Swoje zamiłowanie do historii próbuje zaszczepić młodemu pokoleniu, poprzez udział w lekcjach historii i spotkaniach z młodzieżą. Jest jednym z inicjatorów popularnych sesji młodzieżowych organizowanych w szkole w Dopiewie. Jego wykłady i prelekcje wygłaszane podczas uroczystości związanych z historią Powstania Wielkopolskiego zawierają treści wzbudzające zainteresowanie słuchaczy. Wplata w nie fakty historyczne promujące udział mieszkańców gminy Dopiewo w działaniach powstańczych. Prezentuje liczne ciekawostki i odkrycia dokonane w trakcie wieloletnich badań. Chętnie pokazuje przy tym swoje zbiory. Od 1989 roku spotkał się z młodzieżą szkolną ponad 500 razy. Swoimi działaniami i aktywną postawą lokalnego patrioty propaguje pozytywny wizerunek Gminy Dopiewo i daje świadectwo o ważnych wydarzeniach z historii jej mieszkańców. Jest zaangażowany w życie gminy i wspiera inicjatywy lokalne .
Posiadane wyróżnienia: Odznaka 1-szej Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka (1982); Honorowa Odznaka „Za Zasługi w Rozwoju Województwa Poznańskiego” (1982); Odznaka Honorowa Miasta Poznania (1985); Odznaka Za Zasługi dla Związku Kombatantów Rzeczypo-spolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych (2000); srebrny medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (2001); Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (2002); Honorowa Nagroda TPPW „Dobosz Powstania Wielkopolskiego” (2003); Tytuł i srebrny pierścień Hetmana Kolekcjonerów Polskich (2005); Srebrny Krzyż Zasługi – za propagowanie idei Powstania Wielkopolskiego (2005); Srebrny Medal „Labor Omnia Vincit” Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego – za krzewienie idei pracy organicznej (2006); Honorowa Odznaka Za Zasługi dla Województwa Wielkopolskiego (2007); Medal im. Księdza Franciszka Ksawerego Malinowskiego Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Komornickiej (2008), Medal „Wierni Tradycji” Zarządu Głównego Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu (2009); Medal Zasłużony dla Gminy Dopiewo (2010); Złoty Krzyż Zasługi – za upowszechnianie historii Polski (2015); Złoty Medal Za Zasługi dla Związku Oficerów Rezerwy RP im. Marszałka Józefa Piłsudskiego (2015); Medal Komisji Edukacji Narodowej – za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania (2016); Złoty medal Wierni Tradycji Zarządu Głównego Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego (2018); Nagroda Wójta Gminy Dopiewo Dopiewski Filar w kategorii Super Filar (2024) W 2005 roku nominowany do Nagrody Głównej Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego.