Bigos w Wielkopolsce podawany w formie gorącej przystawki, jako danie podstawowe, ale także jako zakończenie nocy sylwestrowej czy karnawałowego spotkania. W dawnych czasach, gdy mięso było produktem drogim, bigos był wegetariański. Wielkopolski bigos, wpisany na listę produktów tradycyjnych w 2009 roku w kategorii Gotowe dania i potrawy w woj. wielkopolskim, składa się z kapusty (kiszonej lub mieszanej kiszonej i świeżej) oraz kawałków mięsa (wieprzowiny, wołowiny, dziczyzny, drobiu( i wędzonego boczku, kiełbasy, grzybów (najlepiej suszonych, które są bardziej aromatyczne) oraz suszonych śliwek (czasem zastępowanych powidłami śliwkowymi). Charakterystyczne przyprawy to liść laurowy, ziele angielskie, goździki, kminek, czosnek oraz majeranek. Aromatyczny sos, w którym mieszają się te niezwykłe smaki powstaje także dzięki dodaniu przecieru pomidorowego oraz ewentualnie czerwonego wina. Bigos jest znany w całej Polsce, jednak to ten wielkopolski jest tak bogaty w składniki. Każdy bigos zyskuje na aromacie z czasem: lubi być odgrzewany, a nawet mrożony czy wekowany w słoiki. Jak czytamy na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
„(…) nazwa potrawy pochodzi prawdopodobnie od niemieckiego słowa Beiguss, oznaczającego sos. Bigos podawany był na śniadanie, zwłaszcza tym, którzy wyjeżdżali w podróż, a także na wieczorny posiłek.”
Przepis na wielkopolski bigos znajduje się m.in. w książce Marji Leżańskiej Kucharz wielkopolski (Poznań 1904) czy Kucharz polski (Warszawa 1932).
Kiedyś był ulubionym prowiantem podróżnym, jednak nie tylko ze względów praktycznych jest lubiany przez gospodynie domowe. Można go przygotowywać w różnych wariantach: bigos myśliwski wzbogacić mięsem z zająca lub sarniną, bigos hultajski wzmocnić drobno krojonym mięsem i słoniną. Najważniejsza jest jednak baza: dobra kiszona kapusta (można też dodać szatkowaną surową białą kapustę) oraz kawałki mięs (np. schabu, kiełbasy, dziczyzny, boczku). Aromat i pikantne zabarwienie uzyskuje się dzięki pieprzowi, suszonym grzybom, smażonej cebuli, suszonym śliwkom, przecierowi pomidorowemu i wytrawnemu czerwonemu winu. Tak apetyczne składniki muszą długo i powoli gotować się na piecu.
Tak więc bigos, choć danie wydawałoby się proste, bo jednogarnkowe, wymaga pewnych rytuałów. Jednak warto dotrzymać tradycji, by zachwycić się jego smakiem, zwłaszcza gdy towarzyszy mu świeże, chrupiące pieczywo. Czy trudno zdobyć przepis na idealny bigos? Otóż nie – wszak warto przejrzeć wiekowy kredens w poszukiwaniu starych, sprawdzonych, rodzinnych receptur lub zajrzeć na stronę www.smakipowiatupoznanskiego.pl, gdzie zamieszczone zostały przepisy na bigos, ale także inne wielkopolskie wiktuały. Tam także czekają członkowie szlaku kulinarnego z wieloma innymi wyśmienitymi lokalnymi produktami oraz potrawami i zapraszają nie tylko na bigos, którego wielbicielem musiał być nawet wieszcz Adam Mickiewicz, który tak go opisał w „Panu Tadeuszu”:
„W kociołkach bigos grzano; w słowach wydać trudno
Bigosu smak przedziwny, kolor i woń cudną;
Słów tylko brzęk usłyszy i rymów porządek,
Ale treści ich miejski nie pojmie żołądek.
Aby cenić litewskie pieśni i potrawy,
Trzeba mieć zdrowie, na wsi żyć, wracać z obławy.
Przecież i bez tych przypraw potrawą nie lada
Jest bigos, bo się z jarzyn dobrych sztucznie składa.
Bierze się doń siekana, kwaszona kapusta,
Która, wedle przysłowia, sama idzie w usta;
Zamknięta w kotle, łonem wilgotnym okrywa
Wyszukanego cząstki najlepsze mięsiwa;
I praży się, aż ogień wszystkie z niej wyciśnie
Soki żywne, aż z brzegów naczynia war pryśnie
I powietrze dokoła zionie aromatem.
Bigos już gotów”.
